O funkcjach białka w organizmie można mówić długo. Nie tylko jest ono składnikiem budulcowym dla tkanek i hormonów, ale też warunkuje prawidłową odpowiedź układu immunologicznego, czy transport hemoglobiny.
Aminokwasy
W skład białek wchodzą aminokwasy. Każde białko zawiera typowe proporcje aminokwasów. Wyróżniamy aminokwasy endogenne, czyli takie, które organizm jest w stanie zsyntezować sam i egzogenne, które koniecznie muszą zostać dostarczone z pożywieniem. W źródłach znajdziemy również informację o aminokwasach względnie egzogennych (arginina i histydyna), czyli wytwarzanych w organizmie, w ilości odpowiedniej dla osobnika dorosłego, ale zbyt małej w stosunku do potrzeb zwierzęcia w okresie wzrostu.
Zapotrzebowanie na białko
Zapotrzebowanie na białko określa się biorąc pod uwagę wiek zwierzęcia, masę, ilość tkanki mięśniowej i intensywność wykonywanej pracy (treningu). Według Pagana i innych autorów ilość białka potrzebna dla organizmu dorosłego, lekko pracującego konia wynosi od 500 do 600g dziennie. Zwiększone zapotrzebowanie na ten składnik wykazują konie rosnące, klacze źrebne i w laktacji. W przypadku koni wyczynowych zapotrzebowanie na białko jest wyższe niż u koni pracujących umiarkowanie i rekreacyjnie, ale nie tak duże, jak u klaczy źrebnych i osobników młodych. W związku z tym nie należy podawać zawyżonych ilości protein w przypadku koni sportowych. Niewielka nadwyżka białek może zostać wykorzystana jako źródło energii, jednak zasadne jest unikanie zbyt dużych dawek tego makroskładnika, co jest związane z potencjalnie większą produkcją mocznika i amoniaku, pochodzących z przemian białek, mogących wpływać niekorzystnie na metabolizm węglowodanów i powodować zaburzenia jelitowe. Duża podaż białka wiąże się również ze zwiększonym zapotrzebowaniem na wodę. Ponadto nie istnieją dowody na to, że ponadnormatywna podaż białka przynosi jakiekolwiek pozytywne efekty w procesie budowy masy mięśniowej, czy zdolności wysiłkowych w porównaniu do dawek optymalnych.
Z kolei niedobór białka w diecie skutkuje nieprawidłowym rozwojem w przypadku koni młodych, zmniejszeniem możliwości sportowych i słabszym rozwojem masy mięśniowej, zaburzeniami laktacji, nieprawidłowym rozwojem płodu i słabszą odpowiedzią układu immunologicznego. Dlatego tak istotne jest skonsultowanie diety ze specjalistą z tego zakresu, który ustali dietę o optymalnej ilości składników odżywczych.
Białko strawne i białko surowe
Pewne ilości białka są obecne praktycznie w każdym elemencie końskiej diety. Często można spotkać się z oznaczeniami typu BOS/BS (białko ogólne strawne) i BO (białko surowe). Białko ogólne to zliczone wszystkie związku zawierajcie azot, z uwzględnieniem tych, których koń nie jest w stanie przyswoić. Istotna jest zawartość białka strawnego, czyli to jaka ilość koń potencjalnie będzie mógł strawić i wykorzystać. Źródłami protein określamy pokarmy, w których udział białek strawnych jest istotnie wysoki, a protein jest stosunkowo dużo w porównaniu do węglowodanów, czy tłuszczów (choć pokarmy roślinne często są zasobne zarówno w białko, jak i tłuszcze).
Źródła protein w diecie konia
Pokarmami wysokobiałkowymi są: drożdże paszowe, makuchy, nasiona roślin strączkowych, siemię lniane. Zasobne w ten makroskładnik są również: rośliny motylkowe, tymotka, życica trwała. Wiosenne pastwisko również jest bogate w białko. Ziarna zbóż mają umiarkowaną zawartość protein, co wiąże się z koniecznością wprowadzenia jego dodatkowych źródeł w przypadku koni o zwiększonym zapotrzebowaniu na białko, utrzymywanych na dietach opartych o zboża.
W diecie zwierząt roślinożernych istotne jest dostarczanie protein z rożnych źródeł, tak żeby w efekcie osiągnąć odpowiednią podaż niezbędnych aminokwasów.
Takimi źródłami białka są otręby ryżowe Pro Rice wzbogacone o białko sojowe, sieczka z lucerny i zielonego owsa Luzerne+, dobrze zbilansowane pasze o wysokiej zawartości białek – mieszanki Mebio, Brandon XS, Vital Fiber, płatki białkowe Myo Flakes, a także suplementy Gold Medal i Yarrowia Equinox.
Właściciele chcący dobrać najlepsze źródło białka dla swoich koni mogą kontaktować się mailowo, przez adres n.maricinkowska@hippovet.pl. Służę pomocą!
inż. Natalia Marcinkowska – dietetyk HippoVet+
